• Rok szkolny 2020/2021

        •       TEMATYKA: 

          • Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały? Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły?
          • Rola zabawy w życiu i rozwoju dziecka
          • Pozytywna Dyscyplina
          • Wpływ multimediów na dzieci w wieku przedszkolnym
          • Bezpieczne ferie
          • Świąteczny dylemat-czyli na co należy zwrócić uwagę wybierając prezent dla swojej pociechy?
          • Rozwój mowy dziecka
          • Jak nauczyć dziecko szacunku
          • Bezpieczne wakacje

                                                   

          Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały?Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły?”

          (wg A.Faber, E. Mazlish)

           

          Aby pomóc dziecku, by radziło sobie z własnymi uczuciami:

           

          1. Słuchaj dziecka bardzo uważnie.

          2. Zaakceptuj jego uczucia słowami: „mhm”, „rozumiem”.

          3. Określ te uczucia.

          4. Zamień pragnienia dziecka w fantazję.

           

          Aby zachęcić dziecko do współpracy:

           

          1. Opisz, co widzisz, lub przedstaw problem.

          2. Udziel informacji.

          3. Powiedz to jednym słowem.

          4. Porozmawiaj o swoich uczuciach.

          5. Napisz liścik.

           

          Aby uwolnić dzieci od grania określonych ról:

           

          1. Wykorzystaj okazję pokazania dziecku, ze nie jest tym, za kogo się uważa.

          2. Stwórz sytuację, w której dziecko spojrzy na siebie inaczej.

          3. Pozwól dziecku „podsłuchać”, gdy mówi się o nim pozytywnie.

          4. Zademonstruj zachowanie godne naśladowania.

          5. W szczególnych momentach bądź dla dziecka skarbnicą wiedzy.

          6. Kiedy dziecko postępuje według starych nawyków, wyraź swoje uczucia lub swoje oczekiwania.

           

          Zamiast karania:

           

          Wskaż, w czym dziecko mogłoby ci pomóc.

          Wyraź ostro sprzeciw (nie atakując charakteru).

          Wyraź swoje uczucia i oczekiwania.

          Pokaż dziecku, jak może naprawić zło.

          Zaproponuj wybór.

          Przejmij inicjatywę.

          Daj dziecku odczuć konsekwencje złego zachowania.

           

           

          Aby zachęcić dziecko do samodzielności:

           

          1. Pozwól dziecku dokonać wyboru.

          2. Okaż szacunek dla dziecięcych zmagań.

          3. Nie zadawaj zbyt wielu pytań.

          4. Nie śpiesz się z dawaniem odpowiedzi.

          5. Zachęć dziecko do korzystania z cudzych doświadczeń.

          6. Nie odbieraj nadziei.

           

          Pochwały i samoocena:

           

          Zamiast chwalić:

           

          1. Opisz, co widzisz.

          Widzę czystą podłogę, zaścielone łóżko, książki równo ułożone na półce”.

           

          2. Opisz, co czujesz.

          Przyjemnie wejść do takiego pokoju”.

           

          3. Podsumuj godne pochwały zachowanie dziecka słowami:

          Uporządkowałeś ołówki, kredki i pióra i ułożyłeś w oddzielnych pudełkach. To się nazwa porządek”.

           

          Uwalnianie dzieci od grania ról

           

          Jeżeli określasz dziecko mianem „głupiego” itp. może ono zacząć tak myśleć o sobie. Jeżeli twierdzisz, że twoje dziecko jest złośliwe, jest szansa, że będzie chciało ci pokazać, jak bardzo potrafi być złośliwe. Trzeba za wszelką cenę unikać przyczepiania dziecku etykietki.

           

          Aby zachęcić dziecko do współpracy:

          PODSUMOWANIE

           

          1. Opisz, co widzisz, lub przedstaw problem.

          Na łóżku leży mokry ręcznik”.

           

          2. Udziel informacji.

          Ten ręcznik moczy mój koc”.

           

          3. Powiedz to jednym słowem.

          Ręcznik”.

           

          4. Opisz, co czujesz.

          Nie lubię spać w mokrym łóżku”.

           

          5. Napisz liścik. (powyżej wieszaka na ręczniki)

          Proszę, odwieś mnie na miejsce, abym mógł wyschnąć. Dziękuję! Twój ręcznik!”

           

          opracowała: Malwina Michalik

           

          ROLA ZABAWY W ŻYCIU I ROZWOJU DZIECKA

                  

          Zabawa w wieku przedszkolnym odgrywa ważną rolę w życiu i rozwoju dziecka. Skuteczność tego środka w kształtowaniu jego stosunku do świata i ludzi jest ważnym i oczywistym środkiem wychowawczym. Dzięki zabawie dziecko rozwija swoją wyobraźnię, pomysłowość, fantazję, zabawa umożliwia wielostronne poznanie, uczy nowych rzeczy, bogaci doświadczenia, kształci osobowość. Doskonali także sprawności, koordynację wzrokowo-ruchową, rozwija sferę intelektualną m. in. spostrzeganie i pamięć, pełni ważną rolę w rozwoju języka. Zabawa przyczynia się również do rozwoju zdolności motorycznych, uczy współpracy, kształtuje pozytywne cechy charakteru. Umożliwia też ekspresję emocjonalną, pozwala wyładować napięcie nerwowe i konflikty.

           

          M. Przetacznik-Gierowska, G. Makiełło-Jarża uważają iż zabawa jest jednym z ważnych przejawów aktywności dziecka, na którą składa się wiele różnorodnych czynności i działań. Zabawa uważana jest za jedną z głównych rodzajów działalności ludzkiej odgrywających istotną rolę w różnych okresach życia, a przede wszystkim w dzieciństwi. Zabawa jest także czynnością cieszącą, bawiącą kogoś, pozwalającą przyjemnie spędzić czas, rozrywka. To działanie wykorzystywane dla własnej przyjemności, oparte na udziale wyobraźni tworzącej nową rzeczywistość.

           

          Zabawa stanowi dla dziecka najwłaściwszą formę socjalizacji. Poprzez nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami, dziecko przyswaja sobie społeczne sposoby zachowania. W swoim dążeniu do samodzielności oraz niezależności uczy się: rozwiązywania konfliktów, prowadzenia, dialogu okazywania gotowości do pomocy, współdziałania, postawy solidarności, partnerstwa, przyjmowania odpowiedzialności.

           

          W rozwoju osobowości zabawa tworzy podstawę; warunek wszystkich procesów kształceniowych i wychowawczych. Bawienie się to nie tylko zajęcie dziecka, lecz również treść jego życia, ponieważ nie odróżnia ono zabawy od pracy; praca jest zabawą, a zabawa– pracą. Z czasem jednak obok zabawy stanowiącej w pierwszych okresach życia dominującą działalność, pojawia się nauka przygotowująca do przyszłej działalności, a potem praca. Trzy podstawowe formy aktywności człowieka: zabawa, nauka i praca występują w życiu dzieci w takiej postaci, iż trudno je wyodrębnić. Najczęściej bowiem dzieci bawiące się– uczą, ucząc– pracują.


          Pierwsze zabawy dzieci tworzą się w okresie niemowlęcym i  nazywane są manipulacyjnymi. Między drugim i trzecim rokiem życia zabawa odbiega od zabaw w samotności, dzieci zaczynają bawić się wspólnie. Zaczynają odgrywać w niej role i zdobyte doświadczenia. Tak powstają zabawy tematyczne czyli twórcze. Charakterystyczną cechą tych zabaw jest naśladowanie otoczenia. W treści zabaw tematycznych występują te elementy rzeczywistości, które pobudziły uczuciowość dziecka i ciekawość. Dziecko naśladuje rzeczywistość i przetwarza, posługując się zazwyczaj zabawkami, a także różnymi przedmiotami.

           

          RODZAJE ZABAW

           

          Zabawy dzieci są bardzo różnorodne, można je klasyfikować według rozmaitych kryteriów. W zależności od własnej aktywności dziecka wyróżniamy zabawy swobodne lub dowolne, podejmowane z inicjatywy dziecka i samodzielne a także zabawy kierowane przez matkę, nauczycielkę w przedszkolu bądź starsze rodzeństwo. Natomiast biorąc pod uwagę liczbę dzieci uczestniczących w zabawie wyodrębniamy zabawy indywidualne i grupowe.

           

          Zależnie od poziomu uspołecznienia dzieci można wskazać trzy rodzaje zabaw przebywających w grupie:

          • równoległe - gdzie dzieci bawią się obok siebie, lecz nie ze sobą, co najwyżej wymieniając się zabawkami lub nawiązując kontakt słowny;
          • zbiorowe - gdzie dzieci bawią się wspólnie, nie dzieląc między sobą ról i funkcji;
          • zespołowe - podporządkowane wspólnemu celowi, z podziałem ról, przywódcą i wykonawcami poszczególnych zadań.

          Najbardziej rozpowszechniony w polskiej literaturze jest podział na zabawy:

          Zabawy manipulacyjne – które pojawiają się najwcześniej nie są objęte podziałem Rudika. M. Przetacznik-Gierowska i G. Makiełło-Jarża piszą, iż najpierw jest manipulacja specyficzna, czyli próba otwierania i zamykania pudełek, mieszanie łyżeczką w garnuszku itp., następnie zabawa manipulacyjno-eksploracyjna, gdzie dziecko zdobywa podstawową wiedzę o użyteczności rozmaitych przedmiotów i narzędzi i poznaje praktyczne ich zastosowanie, i trzecia to zabawa ruchowo-manipulacyjna, zaspokajająca potrzebę ruchu, a zarazem chęć poznawania najbliższego otoczenia.

           

          Zabawy konstrukcyjne – budowaniu różnych obiektów, z klocków lub innych elementów np. domów, środków lokomocji, maszyn itp. Do tych zabaw zalicza się także rozbieranie różnych przedmiotów i ponowne ich składanie. Zabawy konstrukcyjne doprowadzane do końca przyzwyczajają dzieci do wykonywania zadań, przygotowując je w ten sposób do pracy. Dzieci 3- i 4-letnie przystępują do budowania zwykle z jakimś określonym zamiarem i zarysowanym planem swego wyboru, nie zawsze doprowadzając swój pomysł do końca, zmieniając go w toku zabawy. Dziecko zaczyna na przykład budować dom, ale jego kształt przypomina mu statek, podejmuje więc drugi pomysł , który też może nie być ostateczny. Dzieci starsze wyobrażają sobie juz dość szczegółowo to co, mają zamiar budować. Budowle dzieci starszych nie przypominają już niczym stereotypowych „domków” maluchów. Są one bardziej stabilne, mocniej i trwalej wykonane, oparte na przemyślanym planie. Dzieci te pracują często zespołowo, wymieniając uwagi w toku zabawy.

           

          Zabawy tematyczne – zabawa w granie roli, umożliwiająca dzieciom fikcyjne spełnianie społecznych funkcji, wykonywanych przez przedstawicieli różnych zawodów; lekarza, nauczyciela, górnika, kierowcy staje się dla dzieci osiągnięciem celu i przyczyną wywołanego przez to zadowolenia. W młodszym wieku zabawy mają charakter ściśle naśladowczy, dziecko naśladuje matkę podczas sprzątania czy ojca podczas golenia. Z czasem, w miarę przybywania doświadczeń dzieciom poszerzają się ich wiadomości i zainteresowania otaczającym światem, wtedy zabawy stają się coraz bogatsze, i to zarówno pod względem treści, jak i formy. Zabawy te rozwijają się w wieku przedszkolnym, w których realne doświadczenie dziecka zostaje uzupełnione czynnością jego wyobraźni i fantazji.

           

          Zabawy dydaktyczne – zabawa według wzoru opracowanego przez dorosłych, prowadząca z reguły do rozwiązania jakiegoś założonego w niej zadania; najczęściej gra umysłowa, której celem jest rozwijanie zdolności poznawczych. Do zabaw tych zalicza się m. in. układanki, rebusy, krzyżówki oraz gry stolikowe, np. Chińczyk, domino czy warcaby”. M. Dunin-Wąsowicz pisze, iż zabawy takie polegają na rozwiązywaniu  z góry określonych zadań, co z konieczności ogranicza w pewnej mierze swobodną dziecięca działalność. Twierdzi także, że zabawa dydaktyczna to nie znaczy zabawa nudna, wręcz przeciwnie – powinna być właśnie bardzo ciekawa, a nawet zabawna, dając dziecku wiele radości zarówno przy dostrzeganiu popełnionych pomyłek, jak i przy osiągnięciu zamierzonych wyników.

           

          Zabawy ruchowe – gra ruchowa, zabawa wymagająca od uczestników częstych zmian miejsca, stosowanie do obowiązujących w niej reguł, w szczególnym rozwijająca funkcje motoryczne dzieci i młodzieży oraz wdrażająca do przestrzegania obowiązujących reguł. Do gier ruchowych zalicza się m.in. gry w berka, w dwa ognie, w klasy”. Zabawy ruchowe są podejmowane często bez jakiegoś konkretnego celu. Chodzi po prostu o to, żeby biegać dla biegania, rzucać dla rzucania, skakać dla skakania. Radość tkwi w samej czynności, która sama w sobie jest celem.

           

          Różne typy zabaw: od manipulacyjnych poprzez konstrukcyjne, tematyczne do ruchomych i gier dydaktycznych powinny odpowiadać naturalnym potrzebom i możliwościom dzieci. W fazie od trzech do pięciu rozwijają się zabawy równoległe tematyczne i konstrukcyjne. Mają miejsce pierwsze próby bawienia się z jednym, dwoma partnerami. W fazie trzeciej dokonują się kolejne zmiany w rodzajach i treści zabaw. Nad zabawami tematycznymi górę biorą zabawy konstrukcyjne. Jednocześnie wzbogaca się tematyka tych zabaw i rozszerza ich zakres. Stopniowo zaczynają się zarysowywać różnice między zainteresowaniami konstrukcyjnymi dziewcząt i chłopców. Ważnym przedmiotem wykorzystywanym w zabawie jest – zabawka. Spełnia ona funkcję: umysłową, naukową, emocjonalno-społeczną pobudzając wielostronną aktywność dziecka. Przytulanki zaspokajają emocjonalne potrzeby, układanki uczą wykrywać różnice, a rekwizyty do zabawy w role, sprawiają, że jest ona szkołą społecznego uczenia się.

           

          ROLA RODZICÓW W ORGANIZOWANIU ZABAWY DZIECKA

           

          Rola rodziców w organizowaniu zabawy dziecka polega na stworzeniu odpowiednich warunków, wydzielenia miejsca w mieszkaniu, zaopatrzenia w zabawki, zachęcenia do określonej aktywności i okazywania zainteresowania przebiegiem zabawy, inspirowania, wyrażania aprobaty i uznania dla ciekawych pomysłów. Są też zabawy, które powinny odbywać się przy pomocy i z udziałem dorosłych – są to zabawy dydaktyczne. Służą one doskonaleniu określonych umiejętności – uczą koncentracji uwagi, ćwiczą spostrzegawczość, pamięć, refleks. Uczą prawidłowego kojarzenia pojęć, segregowania przedmiotów, układania ich w zbiory, liczenia, logicznego rozumowania, rozróżniania kolorów, kształtów, wyodrębniania poszczególnych części z całości lub składania z fragmentów większej całości, pobudzają do formułowania i wyrażania myśli. Podnoszą również sprawność manualną, wyrabiają wytrwałość, samodyscyplinę, poczucie sprawiedliwości.

          Dziecko, które uczęszcza do przedszkola, spragnione jest kontaktu z rodzicami. Wraca z przedszkola pełne wrażeń i pragnie podzielić się nimi ze swoimi najbliższymi. Uważne wysłuchanie tych relacji to jeden z najważniejszych rodzicielskich obowiązków. Stałe uczestniczenie we wszystkich sprawach dziecka, zainteresowanie jego problemami, gotowość przyjścia z pomocą w trudnych sytuacjach jest bardzo ważne, rzutuje często na późniejszy układ stosunków w rodzinie. Warto także zachęcić przedszkolaka w wykonywanie różnych, drobnych codziennych czynności, ponieważ dziecko w tym wieku bardzo chętnie pomaga rodzicom. Dziecko w wieku przedszkolnym warto także zachęcić do samoobsługi. Atrakcyjne dla dziecka jest również dokonywanie wspólnie ze starszymi codziennych zakupów. 

           

          KONKLUZJA

                      Dla dziecka dużo ważniejsze od drogich zabawek jest okazywanie przez rodziców zainteresowania jego sprawami, przeżyciami, kłopotami, na które samo nie potrafi znaleźć rady, a także dzielona wspólnie radość z odniesionych sukcesów. Ważne jest, aby w rodzinie mimo nawału obowiązków, tak organizować codzienne zajęcia, aby chociaż przez parę chwil wszyscy przebywali razem.

           

          BIBLIOGRAFIA:

          1. Chrzanowska D., Dzieniszewska-Klepacka L., Kurniewicz-Witczakowa R., Witkowska S. ( 1978), Dziecko w wieku przedszkolnym, Warszawa, PZWL
          2. Kapica G. (2003), Zabawa zwiastunem kreatywności, Życie Szkoły nr 4
          3. Kohnstamm R. (1989), Praktyczna psychologia dziecka, Wprowadzenie dla rodziców, wychowawców i nauczycieli, Warszawa
          4. Okoń W. (1995), Zabawa a rzeczywistość, Warszawa, Żak
          5. Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1992), Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, Warszawa, WSiP
          6. Topińska Z. (1961), Kierowanie zabawą dziecka w przedszkolu a warunki jego aktywności, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych
          7. Kwiatkowska M., Topińska Z. (1972), Metodyka wychowania przedszkolnego.

          Opracowała: Zuzanna Wachowska

           

           

          POZYTYWNA DYSCYPLINA

           

          Pozytywna Dyscyplina to Pozytywna Nauka umiejętności życiowych.

          Pozytywna Dyscyplina została stworzona, aby kształcić młodych ludzi do bycia odpowiedzialnym, pełnym szacunku i zaradności.

          Opiera się na pięciu filarach (kryteriach).

          1. Pomaga dzieciom poczuć łączność i przynależność w rodzinie i społeczności.
          2. Jest jednocześnie pełna szacunku i wymagająca czyli twarda dla problemu, a miękka dla osoby.
          3. Jest skuteczna długofalowo, bierze pod uwagę to co dziecko czuje, myśli i jak decyduje się postępować w przyszłości, aby przetrwać i odnosić sukcesy.
          4. Uczy ważnych umiejętności społecznych i życiowych np. szacunku, współpracy, dbania o innych, bycia pożytecznym w domu i większej społeczności.
          5. Zaprasza dzieci do odkrywania, jak bardzo są zdolne i kompetentne.

          Nazwa Pozytywna Dyscyplina kojarzy się z wymaganiami, jednak neguje takie narzędzia jak kara czy nagroda, opiera się na relacji i współpracy. Metoda ta zakłada, że dzieci zachowują się lepiej, gdy czują się lepiej.

          Informacje o metodach i szkoleniach na temat Pozytywnej Dyscypliny w Polsce można szukać na stronach www.pozytywnadyscyplina.pl

           

           

          Źródło: Bliżej Przedszkola Barbara Danecka „Pozytywna Dyscyplina” 10/2019

           

          WPŁYW MULTIMEDIÓW NA DZIECI W WIEKU

          PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM

          Telewizja i komputer to dobrodziejstwo cywilizacji, narzędzia  zdobywania wiedzy.

          Jeżeli korzystanie przez dzieci z tych nowoczesnych nośników informacji jest kontrolowane to przynosi oczekiwane  i  pozytywne rezultaty.

          Niestety często jest tak, że dzieci oglądają w telewizji  przypadkowe programy,  grają w gry  o wątpliwych walorach edukacyjnych i wówczas pojawiają się problemy wychowawcze  i edukacyjne.

          Programy telewizyjne i komputerowe mogą być też zagrożeniem dla rozwoju fizycznego, intelektualnego

           i społeczno - moralnego.

          Badania wykazały, że dzieci które spędzają wiele czasu przed ekranem telewizyjnym rozwijają się wolniej.

          • wolniej uczą się mówić, posiadają mniejszy zasób słów,
          • później nabywają umiejętność czytania i pisania oraz  gorzej się uczą.

          Dzieje się tak dlatego, że dzieci poznają otaczającą rzeczywistość poprzez zmysły:

          Smak, węch, wzrok, słuch, dotyk    

          (im one są  wrażliwsze tym bogatsze jest poznanie świata).

          Niestety ekran telewizora pobudza tylko => wzrok i słuch

          i dlatego brak innych doznań przyczynia się do uboższego poznawania rzeczywistości.

          Oglądanie telewizji,  gry komputerowe, to nie może być styl spędzania wolnego czasu lecz rozrywka

          od czasu  do czasu sprawiająca przyjemność.

          Zadaniem dorosłych jest nie tylko zapoznanie dzieci z innymi atrakcyjnymi formami spędzania czasu,                ale wspólne z dziećmi  gry i zabawy na powietrzu dzięki którym poprawią w znaczący sposób swoją sprawność fizyczną.

          Oddziaływanie gier …

          * Wzrastająca popularność gier nie pozostaje bez wpływu na psychikę  i zachowania dzieci

          * Badania wskazują, że 95% gier pokazuje treści  agresywne

          - zabawa polega na walce z różnymi istotami: ludźmi, zwierzętami i przy użyciu różnych narzędzi,

          - oglądanie scen agresywnych przyczynia się do wzrostu przemocy i agresywnych zachowań dzieci,

          (przecież  naśladują one zachowania swoich idoli, bohaterów gry – dziecko grające

          w grę z wątkami drastycznymi, aby wygrać musi identyfikować się z agresorem i dokonywać przemocy)

          *Rady i wskazówki dla rodziców dzieci korzystających  z telewizji, Internetu i grających w gry komputerowe…

          Granica wieku korzystania z nowoczesnych nośników informacji wyraźnie obniżyła się.

          Już dzieci w wieku przedszkolnym korzystają  z komputera, a nawet Internetu.

          Dlatego konieczne jest :

          -ustalenie limitu czasowego oglądania telewizji lub korzystania z komputera.

          Wszystko zależy od wieku dziecka  i umiejętności skupiania uwagi.

          Może to być jedna godzina dziennie ale w dwóch porcjach lub 45 minut  w jednej porcji. Po wyłączeniu telewizora (komputera) należy dziecku zaproponować  obejrzenie  lub przeczytanie książeczki, wspólną zabawę, pomoc w przygotowaniu posiłku, nakryciu stołu, spacer  lub wyjście na rower np.;

          -  oglądanie razem z dzieckiem programu telewizyjnego, aby pytaniami  zachęcić dziecko do  wypowiadania się na temat tego, co widzi, co się zdarzyć może, kto ma rację,

           który bohater się podoba  a który nie i dlaczego;

          - przeprowadzeniem z dzieckiem rozmowy o sposobie korzystania z komputera, Internetu                               zaletach i zagrożeniach wynikających z posługiwania się nimi;

          -  ustalenie zasad korzystania Internetu np. bez  podawania  informacji o sobie takich jak: 

          imię i nazwisko, wiek, adres zamieszkania  i  szkoły, numeru telefonu i tylko wtedy, 

          gdy dorośli są w domu;

          - wybieranie tylko tych programów telewizyjnych i gier komputerowych, które przeznaczone są dla dzieci.  Dorośli powinni być zorientowani w tematyce programów telewizyjnych i gier komputerowych,  aby uniemożliwiać dzieciom  oglądanie  filmów ze scenami, np.  przemocy czy  strachu. 

          Sceny straszne wzbudzają strach, dlatego oglądając wspólnie z dzieckiem  program  na bieżąco należy komentować to, co na nim się dzieje;

          - traktowanie telewizji jako rozrywki, a nie jako nagrody lub kary. Nie należy sadzać dziecka przed telewizorem tylko dlatego, że było grzeczne, lub żeby odpoczęło. Telewizor nie może też być wykorzystywany ani jako nagroda ani jako kara, gdyż może przyczynić się do  ukształtowania  złych  nawyków.

          - konsekwentne przestrzeganie zasady:

          najpierw wywiązanie się z obowiązków, a potem dopiero korzystanie z komputera.

          Badania prowadzone od kilku lat w Katedrze Logopedii i Zburzeń Rozwoju pokazały, że te dzieci,                 które w okresie niemowlęctwa są poddawane oddziaływaniom wysokich technologii (telewizja, tablet, komputer) przejawiają wiele niepokojących zachowań wskazujących na opóźnienia lub brak nabywania systemu językowego, zwolniony przebieg rozwoju poznawczego, także zabawy i kształtowania się kompetencji społecznych.

                * Każdy „nowy pomysł technologiczny” wywołuje ogromne zmiany w strukturze i funkcjach mózgu

          * Najbardziej niebezpieczny dla rozwoju poznawczego i socjalnego  małych dzieci jest fakt,                że w kontakcie z elektronicznymi zabawkami dochodzi do osłabienia siatki neuronowej    odpowiadającej za   kontakty z ludźmi             

                                                       

          * Jedynie bezpośrednia komunikacja z drugim człowiekiem jest podstawą głębokiego przetwarzania informacji

           

          Opracowała:      Agnieszka Myśliwiec- Ordoń

          bibliografia:   

          • Ewa Zielińska

          (artykuł: „Rozsądnie o oglądaniu programów telewizyjnych przez dzieci i grach komputerowych”);

          • Jagoda Cieszyńska- Rożek

          (artykuł: „Wpływ wysokich technologii na rozwój poznawczy dzieci w wieku niemowlęcym i po-niemowlęcym”).

           

          Zobacz obraz źródłowy

           

          Najważniejsze informacje dla rodziców

          Jak co roku MEN poleca  strony internetowe poświęcone bezpiecznemu wypoczynkowi. Są to m.in.:

          • Serwis bezpiecznyautobus.gov.pl – wpisując numer rejestracyjny pojazdu rodzice otrzymają bezpłatną informację, czy autokar, który zawiezie dziecko na wakacje ma aktualne badania techniczne i polisę ubezpieczeniową.
          • System powiadamiania ratunkowego. Serwis Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji https://www.gov.pl/web/mswia/system-powiadamiania-ratunkowego. To numer alarmowy, bezpłatny i dostępny na terenie całej Unii Europejskiej zarówno dla telefonów stacjonarnych, jak i komórkowych. Numer alarmowy 112 można wybrać w telefonie nieposiadającym karty SIM.
          • Informacje dla podróżujących. Strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych/. W serwisie znajdują się informacje dla podróżujących przygotowane przez polskie placówki dyplomatyczne we współpracy z MSZ. W profilach krajów można znaleźć informacje i ostrzeżenia dla podróżujących.
          • Rejestracja wyjazdu za granicę przez bezpłatny serwis „Odyseusz”https://odyseusz.msz.gov.pl/. Dzięki rejestracji służby konsularne będą wiedziały o pobycie osoby na terenie danego państwa i w razie konieczności będzie możliwy szybki kontakt, czy skuteczna pomoc.

          Ponadto w sklepie Google Play i App Store znajduje się bezpłatna aplikacja iPolak – niezbędnik w podróży, gdzie są m.in. aktualne ostrzeżenia dla podróżujących publikowane przez MSZ.

          Zaleca się, aby organizatorzy wypoczynku zimowego, kierownik wypoczynku, czy wycieczki, wychowawcy i opiekunowie dzieci i młodzieży, mieli ze sobą adresy polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych wraz z telefonami kontaktowymi (dyżurnymi).

           

          Źródło: Ferie zimowe w roku szkolnym 2019/2020 - Ministerstwo Edukacji i Nauki - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

          zał. 2 plakat A2 bezpieczne ferie 420x594mm spad 3mm 223642 299021 4 1

           

                               

           

          Świąteczny dylemat-czyli na co należy zwrócić uwagę wybierając prezent dla swojej pociechy?

          Jak zawsze pod koniec listopada bądź na początku grudnia zaczynamy się zastanawiać jakie prezenty kupić dzieciom. Obecnie możemy wybierać wśród nieprzebranej liczby zabawek.. Jak wybrać zabawkę, która  przypadnie do gustu maluchowi? Oczywiście można dokonać wyboru tylko wg kryterium „frajdy”. Jednak idealna zabawka powinna stymulować również rozwój fizyczny i umysłowy dziecka. Znalezienie prezentu pod choinkę dla dziecka to czasami ogromne wyzwanie. Niezliczona różnorodność zabawek dostępnych w sklepach i przedświąteczny stres mogą być przytłaczające. Wykorzystajmy, wszystko, co wiemy o osobie, którą chcemy obdarować. Każde dziecko jest inne, a prezent powinien odbijać jego indywidualność.

          Przede wszystkim bezpieczeństwo Podstawą kupowania prezentu dla dziecka jest sprawdzenie go pod względem bezpieczeństwa. Odpadające drobne elementy czy dziwnie pachnąca farba powinny nas zaniepokoić. Materiał, z którego wykonana jest zabawka nie może dziecku zaszkodzić, szczególnie zwracajmy na to uwagę, kiedy dziecko ma alergię czy, np. choroby skóry.

           Dopasowany do wieku i potrzeb. Warto dobrze się zastanowić zanim postanowimy małemu dziecku sprawić prezent w postaci zwierzątka. Kilkuletni maluch nie będzie w stanie odpowiedzialnie i świadomie zająć się zwierzątkiem, zatem należy wziąć pod uwagę, że będzie to obowiązek rodziców. Decyzja o przyjęciu do rodziny zwierzaka powinna być przemyślana aby nie doprowadzić do sytuacji, że w okresie świąt zwierzak będzie wspaniałą niespodzianką, a w okolicach wakacji trafi na ulicę lub do schroniska. Nie kupujmy dzieciom np. encyklopedii szkolnej, jeśli dopiero rozpoczęły naukę. Lepiej wybrać ciekawą, bogatą w ilustracje, schematy, szkice książkę edukacyjną adresowaną dla określonego wieku. Aktualnie w sklepach znajduje się wiele książek dla dzieci w każdym wieku. Rozpoczynając od książeczek materiałowych, miękkich, z mnóstwem metek, rozkładanych elementów dla maluszków, poprzez książki trójwymiarowe czy interaktywne książki edukacyjne.

          To co się sprawdza. Klocki – różnego rodzaju; puzzle, układanki; książki interaktywne, zabawki “kuchenne” (np. warzywa do krojenia) ; zestawy do majsterkowania; modele, przedmioty do zabaw w lekarza; przedmioty plastyczne: ciastolina, masa samoutwardzalna, zestawy kreatywne do robienia ozdób; dźwiękowe zabawki edukacyjne; zestawy do robienia teatrzyków (pacynki, kukiełki, kostiumy).

          Co jest najważniejsze?

          – Wielofunkcyjność zabawki/prezentu;

           – Zainteresowanie dziecka prezentem;

          – Możliwości edukacyjne zabawki.                                                       

                                                                                                                            Prezent, to nie wszystko

          Należy jednak pamiętać o tym , że prezent to nie wszystko Prezent jest dodatkiem, nie powinien być w zastępstwie uwagi, serdeczności. Nawet największy i najdroższy prezent nie zastąpi dziecku obecności rodzica, zabawy z nim, towarzystwa. To miłość i uwaga rodzica przez cały rok jest dla dziecka najważniejsza. Bez względu na to, jaki prezent otrzyma dziecko nie powinno czuć się gorsze lub lepsze od innych. W przedszkolu, w szkole po Świętach dzieci często “licytują” się kto, jakie otrzymał prezenty. Porozmawiaj z dzieckiem na ten temat. Zwróć uwagę na to, kiedy dziecko naśmiewa się, dokucza innym z powodu ich prezentu. Naucz dziecko, że to nie prezenty świadczą o jakości Świąt.

          Prezentowy savoir-vivre

          Pamiętajmy, by przed Świętami ustalić z innymi gośćmi limit cenowy, który określa wartość prezentu. Decyzja czy robić prezenty i jakiego typu, w jakich kwotach, należy do wszystkich gości. Unikniemy wówczas sytuacji, kiedy dzieci dostają prezenty o bardzo zróżnicowanej cenie, jakości i reagują na to niezadowoleniem lub przykrym komentarzem.

          Magia świąt oczami dziecka- czyli jak spędzić wspólnie z dzieckiem świąteczny czas? 

           

          Okres świąteczny jest niezwykłym czasem dla wszystkich dzieci. Jednak wiele z nich nudzi się, ponieważ rodzice skupiają się na domowych przygotowaniach. Warto zaangażować w ten proces dziecko, aby mogło zarówno pomagać rodzicom, jak i rozwijać swoją kreatywność.

          Wspólne ubieranie choinki

          Ubieranie choinki z całą rodziną jest magicznym wydarzeniem, na które czeka wiele dzieci. Przygotowując się do tego momentu, warto wykonać wspólnie z pociechami własne ozdoby choinkowe. Świetnie wyglądają dekoracje ze słodyczy lub leśnych dodatków. Ciekawym pomysłem jest też własnoręczne malowanie bombek. Ważne, aby nie dbać o perfekcjonizm tych ozdób tylko pozwolić sobie pobawić z dziećmi..

          Prace świąteczne z dzieckiem

          Warto angażować dziecko w różnego typu prace domowe adekwatne do jego wieku. Zajęcia można znaleźć zarówno dla 4-letniego dziecka, jak i dla 8-latka. Starsze dzieci mogą pomagać np. w lepieniu uszek i pierogów. Młodsze mogą odpowiadać za mieszanie potraw. Taki rodzaj pracy może wydłużyć przygotowania, jednak będzie to czas pełen śmiechu i zabawy. Dzięki temu silniej poczuje się też więzi rodzinne.

          Ważne jest, aby dziecko czuło się odpowiedzialne za pewną część obowiązków domowych, dzięki czemu będzie bardziej dowartościowane. Musi wiedzieć, że jeśli ono nie wykona jakiegoś zadania, to nikt inny też go nie wykona. Jest to postawa rozwojowa, która uczy odpowiedzialności, samodzielności i pracowitości. Jednak nie należy mówić o tym dziecku w formie rozkazu: „posprzątaj pokój!”, tylko wytłumaczyć istotność tej czynności.

          Wspólne ozdabianie domu i prezentów świątecznych

          Świetnym pomysłem na święta jest wspólna dekoracja domu i ogrodu. Rozwieszając światełka na podwórku można powiedzieć dziecku, że dzięki temu św. Mikołaj łatwiej trafi do tego domu. Warto też przygotowywać prezenty wspólnie z dziećmi. Jest to okazja, aby mogły one wykazać się kreatywnością i oryginalnością. Rolą rodzica jest dopingowanie działań dzieci i pomoc w twórczej zabawie.

          Śpiewanie kolęd podczas świąt

          Śpiewanie kolęd wprowadza świąteczny nastrój i tworzy silniejsze więzi rodzinne. Nawet gdy w domu rodzinnym nie robiło się tego, warto się przełamać i nucić wraz z dziećmi te klasyczne melodie. Dobrze jest też dołączyć do tego instrumenty, takie jak bębenki lub dzwoneczki. Śpiewanie kolęd umuzykalnia dzieci oraz jest dla nich świetną zabawą.

          Źródło:

          https://party.pl/porady/dom/dziecko/przygotuj-swieta-wspolnie-z-dzieckiem-112712-r1/

          https://pm5.olsztyn.eu/images/pobieranie/GAZETKA/gazetkabozenarodzenie.pdf

           

                                              

           

          ROZWÓJ MOWY DZIECKA 

           

          Mowa odgrywa ważną rolę w kontaktach społecznych człowieka z innymi ludźmi. Kontakty te są możliwe dzięki umiejętności mówienia, czyli przekazywania myśli i rozumienia tekstów słownych. Przyswojenie przez dziecko mowy jest jednym z najważniejszych a zarazem najbardziej zdumiewających osiągnięć rozwojowych.

          Szczególne znaczenie w rozwoju mowy przypada na okres pierwszych pięciu-sześciu lat życia. Wówczas to pojawiają się zmiany prowadzące do osiągnięcia umiejętności posługiwania się mową.

          W rozwoju mowy L. Kaczmarek  wyodrębnia cztery okresy:

          1. Okres melodii (od urodzenia do pierwszego roku życia)

          2. Okres wyrazu (od pierwszego do drugiego roku życia)

          3. Okres zdania

          4. Okres swoistej mowy dziecięcej.

           

          Wyżej wymieniony autor zwraca szczególną uwagę na niezmiernie ważny w rozwoju dziecka okres prenatalny (przygotowawczy), w którym rozwijają się narządy mowy, a także ośrodki odbiorcze.

          Z chwilą narodzin dziecko wydaje dźwięki, przy pomocy których wyraża swoje potrzeby. „Ten niewerbalny sposób porozumiewania się stanowi ważny etap rozwoju zdolności komunikowania się”. Pod koniec drugiego miesiąca życia pojawiają się odgłosy, przypominające mowę.

          Nowe dźwięki – czyli pierwsze spółgłoski można usłyszeć pod koniec czwartego miesiąca.

          Około 6 miesiąca życia dziecko zaczyna świadomie bawić się dźwiękami przez siebie wydawanymi, co nazywane jest gaworzeniem. Rozumienie wypowiedzi zabarwionych emocjonalnie pojawia się u dziecka w ósmym miesiącu życia. W tym czasie obserwujemy również naśladowanie, powtarzanie oraz samodzielną wokalizację sylab.

          U dziecka dziewięciomiesięcznego pojawia się gest wskazywania palcem kształtuje się pole wspólnej uwagi, które świadczy o gotowości dziecka do nauki języka.

          Dziecko mające 12-miesięcy rozumie proste polecenia  i pytania, potrafi reagować  na imiona domowników, nazwy ulubionych pokarmów, przedmiotów i czynności. Samodzielnie wypowiada kilka wyrazów. Potrafi również wykonać polecenia np. daj misia, rozumie zakaz „nie wolno”.

          Miedzy 1 a 2 rokiem życia następuje wielki postęp w rozwoju mowy. Wynika on przede wszystkim   z poszerzenia  kręgu doświadczeń. Dzięki wzrastającej sprawności motorycznej  dziecko nie jest już skazane na bierny kontakt z otoczeniem, lecz samo organizuje sobie coraz bogatsze sytuacje…W ten sposób mowa staje się dla dziecka w coraz to większym stopniu-narzędziem myślenia, badania i  dociekania świata.

          Drugi rok życia to czas, w którym zachodzą stabilne zmiany w systemie językowym dziecka. Obserwuje się liczne uproszczenia grup spółgłoskowych, upodobnienia lub odpodobnienia, metatezy, epentezy i substytucje. Pod koniec drugiego roku życia dzieci budują wypowiedzi dwuwyrazowe i rozumieją wypowiedzi dorosłych. Pojawiają się wszystkie samogłoski ustne i większość spółgłosek.

          W trzecim roku życia dziecko buduje zdania pojedyncze  i złożone. Następuje stały wzrost słownictwa. W wymowie brakuje głosek dziąsłowych (sz, ż, cz, dż).  Mowę dziecka trzyletniego cechuje zmiękczanie głosek – s, c, z, dz. Rozwija się u dziecka zdolność narracji, dziecko potrafi opowiedzieć kilkoma zdaniami, co działo się w przedszkolu lub na wycieczce.

          Czwarty rok życia jest okresem doskonalenia zdobytych umiejętności. Pojawiają się głoski dziąsłowe, jako pierwsze dziecko wymawia „sz” i „ż” a następnie „cz” i „dż”. Czterolatek powinien poprawnie wymawiać  już wszystkie dźwięki mowy, z wyjątkiem „r”. W tym wieku powinno ostatecznie zaniknąć charakterystyczne dla wcześniejszego etapu zmiękczanie głosek. Z literatury logopedycznej możemy dowiedzieć się, że jest to wiek pytań, czyli „intensywnego poznawania świata”. Wzrasta liczba pytań, która wystawia na próbę cierpliwość większości rodziców. Najczęściej pojawia się pytanie „dlaczego?”, które umożliwia dziecku dostrzeżenie zależności między wydarzeniami, zjawiskami itp. Od naszych odpowiedzi zależy ile dziecko będzie wiedziało o świecie i czy potrafimy rozbudzić w nim naturalną ciekawość.

          Czas, w którym następuje ostateczne kształtowanie się systemu językowego przypada na piąty i szósty roku życia. W mowie dziecka może brakować tylko głoski „r”, która powinna pojawić się w piątym roku życia. Należy pamiętać, że dziecko musi poprawnie wypowiadać wszystkie dźwięki języka ojczystego przed rozpoczęciem nauki w szkole, aby uniknąć- spowodowanych błędną wymową – trudności w czytaniu i pisaniu.

          Opracowanie zagadnienia na podstawie książki prof. J. Cieszyńskiej i M. Korendo: „Wczesna interwencja terapeutyczna”.

              

             

                                                                                

          PROŚBY DZIECKA DO MAMY I TATY!!!

          • Proszę Cię mów do mnie już od najmłodszych miesięcy mojego życia. Opowiadaj mi  jak najwięcej, bo chce Cię słucać. Jestem taki ciekawy świata. Twojego głosu nie zastąpi mi  żaden telewizor  czy komputer.

          • Rozmawiaj ze mną. Wiem, że jestem czasem męczący –zadając wciąż te same pytania, ale obok jest tyle ciekawych rzeczy a tylko Ty znasz odpowiedź.

          • Uczmy się razem krótkich wierszyków, rymowanek i piosenek.

          • Mów do mnie poprawnie i wyraźnie, pełnymi zdaniami, nie spieszczaj – jestem już  duży i chcę się nauczyć  mówić poprawnie, nawet jeśli nie wszystko rozumiem i nie wymawiam pewnych głosek.

          • Pamiętaj, że jestem już przedszkolakiem, więc nie podawaj mi butelki  ze smoczkiem i smoczka.

          • Podawaj mi twarde pokarmy do gryzienia i przeżuwania (marchewka, skórka od chleba, jabłko), mam już dawno ząbki  i umiem się nimi posługiwać, więc nie musisz mi kroić kromki chleba na drobne kawałeczki.

          • Nie pozwól mi na ssanie kciuka.

          • Zwracaj mi uwagę kiedy moje zachowanie jest niewłaściwe, będę się opierał i buntował – jestem przecież dzieckiem, ale to Ty jesteś dorosły i powinieneś być mądrzejszy.

          • Bez względu na wszystko pamiętaj że Cię bardzo kocham i liczę, że obdarujesz mnie mądrą miłością.

          • Przemyśl teraz wszystko, a w kolejnej części podpowiem Ci, jak gimnastykować buzię i ćwiczyć oddychanie abym mówił lepiej.

           

                                                                                                      opracowała Agnieszka Konsek 

           

                     

           

          JAK NAUCZYĆ DZIECKO SZACUNKU?

          Każdy z nas chce by inni zwracali się do nas życzliwie, grzecznie i z poszanowaniem naszych praw, czyli by odnosili się do nas z szacunkiem.

          Szacunek to nic innego jak szanowanie godności innych ludzi i własnej, troska o czyjeś dobro
          i uczucia, grzeczność wyrażona naszym zachowaniem
          i słowami
          .

          Choć współcześnie dobre maniery i życzliwość są mało popularne, to warto uczyć ich dzieci od najmłodszych lat. Nie jest to łatwe, ponieważ aby przekazać maluchom wartości, sami musimy się nimi kierować i stanowić przykład do naśladowania.

          Jak tego dokonać? Oto kilka przykładów:

          Zacznijmy wcześnie.

          Rodzice powinni uczyć dzieci szacunku od najwcześniejszych lat. Gdy tylko zyskamy możliwość komunikowania i kształtowania zachowania, musimy uczyć traktowania innych
          z respektem, szczególnie dorosłych. Kiedy dziecko przerywa czyjąś rozmowę, wyjaśnijmy mu, że tak się nie robi.

          Szanujmy innych

          Ile razy zdarzyło nam się plotkować przy dziecku i niepochlebnie o kimś wyrażać?

          Dzieci biorą przykład z dorosłych. Szczególnym wzorcem jest sposób, w jaki traktujemy ich mamę, tatę, dziadków czy nauczycieli: słuchajmy, nie przerywajmy; liczmy się z ich zdaniem
          i nie używajmy podniesionego głosu ani agresywnego języka. Ważne, byśmy szanowali także dzieci. Każdy, bez względu na to kim jest, co robi i skąd pochodzi, ma swoją godność i zasługuje na szacunek.

          Nie ignorujmy cudzych potrzeb i uczuć

          Nie żyjemy na świecie sami i musimy liczyć się z innymi. Bardzo ważne jest, by dziecko miało tego świadomość. Uczmy ich, że należy dbać o cudze dobro i pracę, a własnymi działaniami nie możemy robić nikomu kłopotu czy wprawiać w zakłopotanie. Chodzi o bardzo proste rzeczy, np. nie hałasowanie podczas czyjegoś odpoczynku, pozostawianie po sobie porządku, oddawanie pożyczonych rzeczy w dobrym stanie, nie zaglądanie do cudzej korespondencji, torebki, czy szuflady bez pozwolenia, słuchanie wypowiedzi bez przerywania.

          Uważnie słuchajmy.

           Sami dobrze wiemy, że jedną z największych oznak szacunku jest to, że inni nas słuchają. Kiedy z nimi rozmawiamy, nie dzielmy swojej uwagi na śledzenie meczu, update’y facebooka czy przesuwanie jednostek w Cywilizacji. Odłóżmy to, co może nas rozpraszać: odwróćmy się od ekranu, i patrzmy im w oczy. Skupmy się na tym, co mówią, i starajmy się odbierać uczucia, które nam przekazują. Jeśli mamy wątpliwości, upewnijmy się. A potem podzielmy się swoją opinią, ale nie w trybie nakazowo-rozdzielczym.

          Kreując zachowanie oparte na szacunku, okazując uczucie, zainteresowanie i skupiając się na przekazie i interakcjach z dziećmi – dbając, by wspólnie spędzony czas był wysokiej jakości – to najlepsze sposoby na to, byśmy jako rodzice i nauczyciele spełniali stawiane przed nami zadanie nauczenia dzieci szacunku. Gdy tylko zaczniemy wdrażać te zasady w praktyce, zobaczymy sami, jak szybko przyjdą rezultaty. Dzięki temu będzie ktoś, kto nam poda przysłowiową szklankę w nocy, gdy nie będziemy mogli się po nią ruszyć.

           

          Opracowanie: Katarzyna Wieczorek

           

          Bibliografia:
          http://tatapad.pl/dziecko/8-sposobow-jak-nauczyc-dzieci-szacunku/

          http://agaidzieciaki.mamadu.pl/122929,szacunek-podstawa-wszystkich-wartosci-jak-go-wpoic-dziecku


                                                                                      

                                                   24.06.2020 Temat dnia: Bezpieczne wakacje. - Przedszkole Miejskie nr 1  Bajkowy Świat w Czarnkowie

                                                         Już się zbliża lato, czas radości, słońca,

                                                          wielu przygód i zabaw bez końca!
                                                           
                                                                  Jednak w czasie zabaw
                            
                                                   musicie przestrzegać zasad bezpieczeństwa.

                                                                  Gazetka
                                                    Właściwie przygotowane dzieci do opalania !
                               Na plażę zabieramy kremy z filtrem UV, by uniknąć poparzenia słonecznego.
                                              Nakrycie głowy uchroni przed udarem słonecznym.

                                           

          Gazetka
          W czasie letniego wypoczywania pamiętajcie o zasadach
          bezpiecznego zachowania nad wodą. Kąpać można się wyłącznie w wyznaczonych miejscach pod kontrolą opiekuna i ratownika. 

          Gazetka
          Podczas spacerów po lesie Zakładaj gumowce albo trapery
          bo sandałki nie nadają się na leśne wyprawy.
          Kiedy spotkasz zwierzę,
          nie zbliżaj się do niego - z daleka oglądaj!
          Musisz uważać jeszcze na różne owady i kleszcze!

          A przede wszystkim nie rozpalaj ognisk w lesie!

          Gazetka Gazetka
          Nie otwieraj drzwi nieznajomym oraz nie przyjmuj żadnych prezentów od obcych.

          Gazetka
          Gdy grozi ci niebezpieczeństwo dzwoń
                                112 numer alarmowy do wszystkich służb ratunkowych;
                                                                       policja 997
                                                                 straż pożarna 998
                                                           pogotowie ratunkowe 999

          Jeśli zapamiętasz te przestrogi,
          będziesz miał
          Gazetka
                                                             
                                                  Udanych wakacji!!! - Szkoła Podstawowa Nr 8 z Oddziałami Integracyjnymi w  Nowym Sączu

                                                          ŻYCZY PRZEDSZKOLE „BAJKOWE ŁĄKA“ :)














           

           

           

    • Kontakty

      • Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 7 w Rybniku
      • 32-4247278; 32-4247302
      • 44-200 Rybnik - Orzepowice ul.Borki 37 D Poland
      • nr konta 47 1020 2528 0000 0902 0437 3569
      • Monika Klim kontakt z inspektorem ochrony danych: zsp7rybnik@gmail.com
  • Galeria zdjęć

      brak danych